Çakmak, Kolonya, Tesbih ve Cortazár

Cortazar’da var; şemsiyeye, bir şemsiyenin gerektirdiği, bir şemsiyeye gereken ölümü seçerler. Ne bir nehrin kirli sularına atıverilmek kaderidir onun ne de bir çöplüğü boylayıvermek. Hendeğin dibine, şehrin yukarılarına doğru bir seyahatin ardından, şemsiye layıkını bulur. En az bir şemsiye kadar güzel bir ölümü hak eden diğer nesneler gazı kaçmaya yakın- hatta kaçan, hatta odadakilerin burnuna mayhoş bir koku veren çakmak, dini ya da ladini esrimelerin, dalgınlıkların ve dolayısı ile ara vermelerin evi olan ve tekhne’ kaçağı parmakları oyalayan (çünkü parmaklar oyalanmak ister) ve 33 kere dönüldüğünde, döngüselliğin titrek alemini hatırlatan tesbihler;

Çünkü bilinmelidir ki, bazen üzüm tanesi uhrevi, tesbih tanesi dünyevi olabilir.

Keskin, sert ve kesin bir limon kolonyası. Nihayetlendiren. Masanın üzerinde bir yerlere konuşlanmış. Kendi karargâhını kurmuş. Sırasını bekliyor. Çünkü yazı masasının ve kaderinin sahibi şu sırayı izliyor; şemsiyeyi ölüme terk ediyorlar – ama ona yakışan bir ölüme, bu ölüm kuşku yok ki yazılacak. Yazılıyor, yazılıverirken, tütün tüketiliyor. Tütünün tüketilmesini başlatan eylem olarak o mayhoş gaz kokusu, o bir saniye, o bir saniyenin baş döndürücülüğü gündeme geliyor. Tütün yandığında, oda tütüne boyandığında, masanın üzerindeki diğer unsurlar sıralarının geldiğini hissediyorlar. Böylece serbest el kendiliğinden tesbihe uzanıyor. Yazıya ara veriliyor. Çünkü yazı hiç bitmeyecek olandır. Bunu bilebilen adamın terbiyesi buna elveriyor. Oda, duman, tütün kırıntıları, çay dipleri içerisinden oluşan peyzajı bir mimariye tercüme etmeyi mümkün kılıyor. Kader kendini limonun kesinliği ve keskinliğinin insafına bırakıyor. Çünkü limon kolonyasında kendisini içine çekenin genzini yakan ve onun varoluşunun içerisine doğru yolculuğa çıkan bir şeyler var. Özcülük, bir önermedir. Belki yoktur. Oysa bazı şeyler, kendi özlerini, esanslarını kendilerinden kotarıyorlar. Limon kolonyası, limondan ayrı oluşturduğu, kendine çizdiği çerçeve içerisinde- bütün kanıtların ve ıspatların olmadığı yere doğru bir çıkmadır.

Tesbihin imkanları ile kaderin imkanları arasında tutunuşlar, referanslar ve tedbirlilikler ile tekinsiz bir teyelleme mümkün mü?

Esasında, bir masayı, masanın sahibine, onu mülkün sahibine bağlayan şey de aynı duyarlıktan türüyor. Şemsiye ölüyor. Şemsiyeye hak ettiği ölümü vermek lazım. Şemsiye yağmura duyduğumuz şükrana kattığımız iltimastır. Kader yağmurdur. O hâlde kadere de hak ettiği ölümü tanımak lâzım.

Çakmağı yakıp, 33 kere yakıp, limon kolonyası ile çevrelenmiş bir ritüeli her gün yeniden üretmek. Çakmağı öldüren, ve 33 gün boyunca öldüren ve ölümün yani limon kolonyasının kokusunu da yazının sahibine iade eden; o büyük bilinmezlik. Belki de küçük. Çünkü esans, esa(n)sında yoktur.

İzdiham.com'da Yayımlandı.